یک استاد حوزه: حاکمیت درباره چگونگی برخورد با بیحجابی باید تجدیدنظر جدی کند
تاریخ انتشار: ۲۵ اسفند ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۹۵۹۴۹۱
یک مدرس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم گفت: نهی از منکر یعنی ما با زبان، شخص را از انجام منکر بازداریم. عکسبرداری به یک معنا تهدید به شخصی است که منکر را انجام میدهد، نه اینکه او را نهی از منکر کند. من این کار را منع از منکر میدانم و منع از منکر وظیفه نهادهای خاص و در مواردی است که حضور منکر در جامعه از امور بسیار مهم مثل جان، آبرو و اموال مردم باشد و در هر موردی نمیشود به سادگی ما با منع از رفتارهای گناهآلود جامعه را ملتهب کنیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
به گزارش جماران، مشروح گفت و گوی خبرنگاران با آیت الله کاظم قاضی زاده در پی میآید:
ماه مبارک را تبریک عرض میکنیم و آرزوی قبولی طاعات و عبادات داریم. ارزیابی حضرتعالی از اتفاقی که در درمانگاه قم رخ داد و بازتاب زیادی در دنیا داشت چیست و اینکه تبعات منفی این کار در دراز مدت چه خواهد بود؟
نسبت به آنچه که تحت عنوان امر به معروف و نهی از منکر در روزهای اخیر اتفاق افتاد، باید بگویم که رفتار روحانی موبایل بدست ناپسند غیر قابل توجیه و متاسفأنه همراه با عدم آگاهی نسبت به نحوۀ مواجهه با منکرات صورت گرفته است. کاری که تحت عنوان عکسبرداری و فیلمبرداری یا تظاهر به عکسبرداری و فیلمبرداری صورت میگیرد، اصولاً اسم آن نهی از منکر نیست؛ بلکه فراتر از «نهی از منکر» و به نوعی «منع از منکر» به صورت تهدید به «افشاگری» و یا «پروندهسازی» است.
روشن است که اگر از این خانمی که به هر دلیل بدون حجاب در درمانگاه بوده، سوال کنند که آیا حاضر بودی که کشیدهای به صورت تو بزنند یا از تو عکس بگیرند؟ حتماً میگفت که «من کشیده را ترجیح میدهم، چون عکس برداری به معنای تهدید و عاملیت نیروی امنیتی و انتظامی محسوب میشود؛ و تبعات وسیع تری را برایم پدید میآورد.»
خیلی روشن است که این عاملیت از سوی هیچ فرد خاصی نمیتواند به عنوان یک امر مجاز شناخته شود. حتی حاکمیت هم درباره اینکه چگونه با منکراتی مثل بیحجابی برخورد کند، باید تجدید نظر جدی انجام دهد و نحوه مواجهه با منکراتی مثل بدحجابی را به گونهای سامان دهد که موجب تنفر عمومی جامعه نسبت به دینداران و دینداری نشود.
البته رفتار عصبی طرف مقابل و احیانا به کار بردن الفاظ غیر قابل پخش صحیح نبود. گرچه قضاوتهای دقیقتر نیازمند دیدن فیلم کامل و اظهارات طرفین است.
از دیدگاه حضرتعالی رفتار با برخی بانوان که به پوشش سر اعتقادی ندارند و اینگونه در مکانهای عمومی حاضر شوند، چگونه باید باشد؟
روشن است که نهی از منکر زمانی است که شخص مقابل، اعتقاد به منکر بودن آن رفتار را داشته باشد و اگر نسبت به آن رفتار شبهۀ حلیت داشته باشد، اینجا به جای «نهی از منکر»، جای «ارشاد جاهل» است. ارشاد جاهل باب دیگری است و بحثهای خاص خود را دارد. اما در صورتی که اعتقاد به خلاف داشته باشد و در حقیقت مصداق جهل مرکب باشد، مسأله مشکلتر میشود و تحقق موضوع نهی از منکر و موضوع ارشاد جاهل، هر دو با تردید مواجه است.
در هر صورت، مهم این است که در جامعه ما، نحوه رفتارناهیان از منکر در نهی از منکر نباید موجب ایجاد منکر بزرگتری شود و اگر نهی از منکر باعث انشقاق اجتماعی و تفرقه ملی و زد و خورد شهروندان شود، چنین کاری مسلماً شایسته نیست. در تزاحم بین نهی از منکرات، منکری به مثل انشقاق اجتماعی و ایجاد تنفر از دین، بیشتر باید مورد توجه قرار گیرد؛ لذا فقهای ما از قدیم مسأله تأثیر و احتمال عقلایی تأثیر و عدم مفسده را در نهی از منکر ذکر میکردند. چون گاهی اوقات نهی از منکر به جای اینکه اثر مثبتی داشته باشد، اثر منفی میگذارد و زحمات بزرگان دینی در هدایت مردم را بر باد میدهد.
آیا به لحاظ شرعی و قانونی، تصویربرداری از افراد در مکان عمومی حرام یا جرم محسوب میشود یا به لحاظ اخلاق عملی، خلاف موازین اسلامی است؟
تصویر برداری صرفاً عکس برداشتن از دیگران نیست، این عکس برداری برای هدفی انجام میشود؛ یا به خاطر انتشار است یا به خاطر اطلاع دادن به نهادهای پیگیر قضایی و امنیتی است. اگر اینطور باشد مسلماً بدون رضایت اشخاص چنین تصویربرداری مجاز نیست. برخی میگویند، چون گناه، علنی و در مکان عمومی است انتشار آن بلا مانع است؛ در حالی که گاهی شخص ممنوعیتی ندارد که در جلوی افراد محدودی که در پارک یا مکان عمومی دیگر هستند، با لباس خاصی حرکت کند، اما راضی نیست که چنین عکسی در تیراژ میلیونی برای دیگران نشان داده شود.
بعضی از روحانیون در مواردی که به مسافرت شخصی و خانوادگی میروند، در مسیر مسافرت بدون لباس رسمی حرکت کنند. آیا مجاز هستیم که عکس آنها را بدون لباس در حین رانندگی، در سطح گستردهای منتشر کنیم؟
متأسفانه دیده شده است که برخی، این نوع عکسبرداری را شبیه عکسبرداری دوربینهای ثابتی که در معابر عمومی دیده میشود تلقی میکنند و مدعی هستند، «همچنان که در معابر عمومی دوربین وجود دارد و کسی ممانعتی ندارد، افراد هم مجاز به عکس برداری هستند»، در حالی که این دو با هم کاملا متفاوت است. چون وجود دوربین در مناطق خاص مثل بیمارستانها، معابر عمومی و جادهها با اطلاع قبلی همه افراد است و برای مجموعه فعالیتهایی است که میتواند وجود آن دوربین را توجیه کند؛ و لذا در مواردی که دوربینهای مخفی در مغازهها یا در بعضی از مراکز گذاشته میشود، قانون آنها را موظف کرده که اعلام کنند که در این مکان دوربین وجود دارد و از شما عکسبرداری میشود. دلیل این کار این است که به سادگی نمیشود ما حضور دوربینهای متعدد و متفرقه در جامعه را مثل هم بدانیم و امکان عکسبرداری و فیلمبرداری از افراد را یک امر عمومی و عادی تلقی کنیم.
از دیدگاه حضرتعالی اگر عمل افراد با هدف نهی از منکر، موجب وهن ارزشهای دینی شود جایز است؟
مسلماً هر عملی که موجب وهن آموزههای دینی و یا موجب تنفیر مردم از دین شود، مجوز شرعی ندارد. علت آن این است که ما در ابواب فقهی، «باب تزاحم» داریم. باب تزاحم یعنی مواردی که انجام یک واجب با ترک واجب بزرگتری یا وقوع منکر بزرگتری همراه شود، در چنین مواردی باید به اهمیت ملاکها توجه کرد و در ترجیح دو واجب و یا در امتناع از دو امر حرام، آن موردی که اهمیت بیشتری دارد، باید مورد توجه قرار گیرد.
روشن است که عدم وهن دین امر مهم تری است و با وجود تحقق وهن نسبت به آموزههای دینی، نمیشود کارهای دیگر را مجاز دانست. امروزه، عالمان مستقل حوزه در برابر حاکمیت مطالبهای دارند. مطالبه این است که وضع قوانین یا نحوه رفتار حاکمیت، به مجموعهی دین و کلیت دین نباید خدشه کند. چرا که ترویج آموزههای دینی و به دوش گرفتن هدایت جامعه، سالها و قرنها توسط علمای دین صورت گرفته است و در این راستا خون دلها خورده شده است؛ لذا نباید یک رفتار یا یک قانون سبب شود که اثر تبلیغ مبلغان در سالیان متمادی و زحمات عالمان برجستهای که با خون دلها و مرارتها و رنجها جامعه را در مسیر هدایت پیش برده اند، به فنا رود.
آیا عکس گرفتن از صحنه گناه، نهی از منکر محسوب میشود و آیا ما مجاز به این کار هستیم؟
نهی از منکر یعنی ما با زبان، شخص را از انجام منکر بازداریم. همانطور که عرض کردم، عکسبرداری به یک معنا تهدید به شخصی است که منکر را انجام میدهد، نه اینکه او را نهی از منکر کند. من این کار را منع از منکر میدانم و منع از منکر وظیفه نهادهای خاص و در مواردی است که حضور منکر در جامعه از امور بسیار مهم مثل جان، آبرو و اموال مردم باشد و در هر موردی نمیشود به سادگی ما با منع از رفتارهای گناهآلود جامعه را ملتهب کنیم.
به این نکته نیز باید توجه داشت که وقتی در جامعه منکرات متعددی دیده میشود، مبارزه با برخی از منکراتی که در شرع از اهمیت کمتری برخوردار است و عمل کردن به منکرات بزرگتر یا نادیده گرفتن آنها، سبب میشود که ما به سوی دین کاریکاتوری حرکت کنیم. امروزه که فساد و رانتخواری و دروغگویی و خلف وعده و تبعیض و اختلاس و در نتیجه فقیر شدن روز به روز قشر متوسط منکر بزرگتر است مبارزه با آنها در اولویت است و مسلما با رفع آن منکرات و بازگشت رفاه نسبی عمومی، برخی از رفتارهای گناه آلود اعتراضی مردم هم خود بخود برطرف خواهد شد.
رفتارهایی مثل تصویربرداری که موجب تشکیل پرونده و سوء سابقه کیفری برای افراد جامعه میشود، اگر موجب ضرر و زیان روحی، جسمی و مالی برای افراد شود آیا ضمانآور است یا نه؟ در چنین مواردی آیا ناهی منکر جایز است که اقدام به تصویربرداری یا مصادیقی مثل آن کند یا نه؟
مسلماً اگر کاری مجاز نباشد انجام آن هم حکم تکلیفیِ حرمت دارد و اگر موجب ضرر شود حکم وضعی ضمان هم خواهد داشت. در چنین مواردی روشن است که باید به طور کلی اطراف قضیه به دقت دیده شود. حتی در مواردی که نهی از منکر مجاز است، وارد کردن ضربههای روحی یا جسمی غیر متعارف به شخصی که منکر را انجام میدهد مجاز نیست.
منبع: فرارو
کلیدواژه: قیمت طلا و ارز قیمت خودرو قیمت موبایل منع از منکر نهی از منکر عکس برداری
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۹۵۹۴۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نقدی بر سریال افعی تهران ساخته سامان مقدم/ به جای سرکوب معلول باید علتها واکاوی شوند
با توجه به کم حوصله شدنم سعی میکنم سریالها مخصوصا آثار نمایش خانگی را بعد از پایان هر فصلشان شروع به دیدن کنم و سریال «افعی تهران» ساخته سامان مقدم را بر اساس همین دیدگاه هنوز ندیده بودم تا چند روز گذشته که خبر اعلام جرم علیه عوامل این سریال به دلیل اهانت به جامعه معلمان رسانهای شد و کنجکاو شدم تا آن را قبل از اتمام فصلش ببینم.
قسمت اول که تمام شد احساس کردم حرفی برای گفتن دارد روی فیلمنامه و سوژه داستان با وسواس بیشتری تمرکز کردم و در فیلمنامه و ساختار آن به لحاظ گره داستانی و شخصیتپردازی برخلاف فیلمها و سریالهایی که در سینما و تلویزیون باب شده تفاوت اساسی دیدم. این که فیلمنامه با توجه به پیرنگ اصلی که برایش تعریف شده آنقدر محکم هست که خرده داستانهایی که در طول اثر میبینیم در خدمت آن قرار دارند و هیچ سکتهای در روند کار ایجاد نمیکنند. نکته دیگر، شخصیت پردازی در فیلمنامه این سریال است که کاراکترها را در این مسیر همراه قصه کرده و به قوام و دوام آن کمک شایانی میکند. تا جایی که بیراه نیست اگر بگویم بر خلاف اکثر فیلمها و سریالها که کنشها و گرههای داستانی بر اساس اتفاقهای تحمیلی نویسنده رخ میدهد در «افعی تهران» شخصیت پردازی بگونهای است که اتفاقات بر اساس زیسته کارکترها در خانواده و جامعه و همچنین با نگاهی روانشناسانه و جامعه شناختی پیش میرود. گرههایی که برای خیلی از مخاطبان ملموس است و موجبات همزاد پنداری را در آنان بر میانگیزد و برای برخی که با مشکلات تولید یک اثر نمایشی آشنا نیستند تصویر درستی از روند ساخت در این روزهای پر چالش در عالم سینما و تلویزیون ارائه میدهد. البته که در طول این سریال میبینیم سازندگان خیلی ظریف و اما محتاطانه با این معضلات برخورد میکنند و داستان به گونهای پیش میرود که سیاست سانسور توسط برخی نهادها و از طرفی پافشاری سازنده اثر برای حفظ اصل فیلمنامهاش و ناراحتی او از اختلالی که در قصه و هدفش از به تصویر کشیدن جنایت به وجود میآید منطقی هستند و هر دو طیف بر اساس وظیفه و دغدغهای که دارند درست عمل میکنند که به نظرم این کشمکش بر جذابیت این سریال افزوده است. به تصور من سریال خوش ساخت است و بازیگران به خوبی از عهده نقش خود بر آمدهاند بخصوص پیمان معادی که به دلیل نگارش فیلمنامه «افعی تهران» روی سوژه و کارکتر اشراف کامل دارد و مسلطتر جلوی دوربین ظاهر شده است و در حفظ و تداوم حس شخصیت روشنفکری که از محیط اطرافش پر از خشم است و پریشانی ذهنی دارد به خوبی عمل میکند. در طول سریال تدبیر کارگردان و تدوینگر در فلاشبکهایی که ذهن شخصیت بیانی را به هم میریزد کلیدواژهای است که به انتقال حس در کلیت داستان کمک میکند و اتفاقا همین فلاشبکها هستند که مخاطب را در درک بهتر چرایی رفتارهای بیانی که به مرور در حال تحول است کمک میکنند و توهین او به معلمش در سکانسی که او را از ماشین بیرون میاندازد قابل فهم میشود. چرا که شخصیت او در طول کودکی و نوجوانی در خانواده و همچنین مدرسه شکل گرفته است. او هنوز کتکهایی که خورده و بیمهریهایی که دیده را نتوانسته فراموش کند و با آن کنار نیامده است. او هنوز در قسمت هشتم و سکانس مورد بحث به تحول شخصیتی نرسیده و نمیتواند معنای جمله لذتی که از بخشیدن میتواند بدست میآورد را نسبت به انتقام درک کند. با توجه به تعریفی که از شخصیت بیانی در طول 8 قسمت شده اگر رفتاری غیر از این به تصویر کشیده میشد حتما سکتهای در روند کار و دو گانگی در شخصیت او ایجاد میکرد و باید بدانیم که او فقط از معلمی که کتکش میزده متنفر است نه از جامعه معلمان. کما اینکه در قسمت دهم این سریال شاهد هستیم وقتی بیانی در رستوران نشسته و خانمی بابت سر و صدای ایجاد شده بابت جشن تولدش از او عذرخواهی میکند، بیانی تولد او را تبریک گفته و ادامه میدهد «خوش باشید». این رفتار باعث تعجب همراهش میشود و میپرسد «چون شناختت برات حل شد؟» و بیانی در جواب میگوید « نه، چون شعور معذرت خواهی داشت.» پس او که زخم خورده دوران گذشته و حتی در بعضی موارد زمان حال است از معلمی که تنبیه را از اساس انکار میکند، انتظار عذرخواهی دارد تا آبی ریخته شود بر آتش خشمش. به نظرم این رفتار را مشاوران تربیتی مدارس میتوانند تحلیل کنند که یک دانش آموز چگونه و چرا از خانواده و شاید معلمش دچار خشم شده و پرخاشگر میشود. بخصوص که این درد در ذهن او کهنه شده و مانند دملی چرکین در رفتارش مشاهده میشود. فراموش نکنیم که او هنوز تحت درمان است و در دیالوگی تاکید دارد که از همه دنیا بدش میآید و از خودش کمتر. او حتی از خودش هم بدش میآید پس تصور نگارنده این است به جای آن که به دنبال تقبیح رفتار یک شخص باشیم و معلول را سرکوب کنیم باید علتها واکاوی شود که به نظرم فیلمنامه «افعی تهران» بر اساس وظیفه ذاتی یک اثر نمایشی تلنگری میزند و دقیقا درگیرهمین موضوع و مطرح کردن علت و معلول است و این کارشناسان روانشناس و جامعهشناس هستند که باید در این باره اظهار نظر بهتری ارائه و علتها را موشکافی کنند و در جهت فرهنگسازی رفتار درست در جامعه و خانواده کوشا باشند. *منتقد سینماوتلویزیون ۵۷۵۷ برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1904427